به گزارش گروه فرهنگ و هنر قدس آنلاین، با نزدیک شدن به زمان انتخابات ریاست جمهوری و منتشر شدن فیلم‌های تبلیغاتی کاندیداها و شعارهایی که هریک در هفته‌های اخیر برای جذب آرای مردمی سر دادند، جای تعجب است که توجه به مقوله فرهنگ و هنر به عنوان یکی از مهمترین ارکان حیات اجتماعی و رشد فردی و جمعی از نظر کاندیداها دور مانده است و نسبت به مباحث اقتصادی و سیاسی کمتر می‌توان آن را در سبد پر رنگ و لعاب وعده‌های آنان یافت.
این در حالی است که با شیوع کرونا و بغرنج شدن وضعیت هنر و فرهنگ و بالطبع شرایط هنرمندان و تصمیم گیری‌های یک بوم و دو هوای مسئولان وقت، بسیاری از فعالیت‌های مربوطه همچون سینما، تئاتر، موسیقی و ... با آسیب جدی مواجه شده و طبیعی است در چنین شرایطی چشم اهالی فرهنگ به وعده‌ها و برنامه‌های نامزدهای ریاست جمهوری و سیاست‌های پیش رویشان در حوزه فرهنگ و هنر باشد. امیدی که می‌توان گفت تا این لحظه ناامید شده و ظاهراً خبری از سیاست‌های مدون در راستای بهبود وضعیت هنر و هنرمندان نیست.
فرهنگ همچون اقیانوسی اصل بر همه چیز است
دکتر امان‌الله قرایی مقدم، جامعه‌شناس و استاد دانشگاه با اشاره به اهمیت و ضرورت توجه به فرهنگ می‌گوید: فرهنگ یک اقیانوس است و هرکاری که می‌کنیم به فرهنگ مرتبط است. براساس دیدگاه کالچرالیست‌ها (فرهنگ‌شناسان) و اندیشمندانی مانند مالینوفسکی، مارگرت می، سرجیمز فریزر و ... فرهنگ اصل بر همه چیز است و طبیعتاً درست (اصلاح) کردن آن هم یک دوره طولانی می‌طلبد که باید توسط عده‌ای متخصص اتفاق بیفتد.
وی با انتقاد از عملکرد کاندیداهای ریاست جمهوری و بی‌توجهی آنها به مبحث فرهنگ و تاکید صرف بر اقتصاد ادامه می‌دهد: حتی اقتصادی که درباره آن صحبت می‌کنند هم برگرفته از فرهنگ است. برخلاف این که در غرب می‌گویند مادیات، تکنولوژی و تکنیک باعث رشد اقتصاد شده، اما از دیدگاه مارکس وبر این تغییر عناصر فرهنگی است که اقتصاد اروپا را شکوفا کرده است. در واقع از زمانی که رنسانس فکری به وجود آمد این اتفاق افتاد و این تفکر شکل گرفت که باید در دنیا تلاش و کوشش کنیم و کسب درآمد و ثروت به نوعی عبادت است.
وی می‌افزاید: اما متأسفانه آقایان به بحث فرهنگ ورود نمی‌کنند و از آن پرهیز دارند چرا که باید پاسخ سؤالات بی‌شماری را بدهند. همواره سؤال جامعه شناسان این بوده چرا کشورهای اسلامی عقب مانده‌اند؟ به دلیل اینکه ارزش‌های فرهنگی آنها عقب افتاده است.
مانند یک پاندول میان گذشته و آینده در نوسان هستیم
این استاد دانشگاه با بیان این که از نگاه جامعه شناسی ما در زمان پاندولی به سر می‌بریم، تأکید می‌کند: ما مانند یک پاندول میان گذشته و آینده در نوسان هستیم و بقول «ژرژ گورویچ» عقاید گذشته بر آینده تقدم دارد.
به گفته قرایی مقدم؛ در این میان هنرمندان کار خودشان را می‌کنند؛ در واقع رسالت هنرمندان این است که هنر اجتماعی را بیان کنند و بالطبع هنر باید در خدمت جامعه باشد. بقول دکتر «فاستوس» اثر «توماس مان» هنر باید پیش‌برنده و جنبش‌انگیز باشد و به جامعه بینش فکری بدهد.
این جامعه شناس یادآور می‌شود: چرا موسیقی بتهوون اینقدر مهم است؟ زیرا به جامعه پیام می‌دهد؛ در سمفونی شماره سه وقتی قهرمان ملی کشته می‌شود صدا در این موومان خروشان می‌شود و در سمفونی پنجم می‌بینیم که سرنوشت چنین به در می‌کوبد و همان گونه در سمفونی نهم پیام می‌دهد که ای انسان‌ها همدیگر را دوست بدارید.
این استاد دانشگاه با تأکید بر اینکه هنرمندان در جایگاه خودشان به رسالتی که دارند عمل می‌کنند، می‌گوید: هنر باید از منافع مادی بیرون بیاید. بنابراین هنرمندان تا جایی که می‌توانند رسالتشان را انجام می‌دهند و البته این در مورد همه آنها صدق نمی‌کند اما در مجموع می‌توان گفت بله اینطور است. هنرمند باید هنرش را در خدمت جامعه قرار دهد و برای جامعه فیلم بسازد، موسیقی بنوازد و ... . اما از طرفی دیگر آقایان هم اطلاعی از فرهنگ ندارند و حتی شاید معنی فرهنگ را هم نمی‌دانند.
فرهنگ به معنای به سوی خدا و تعالی رفتن است
وی ادامه می‌دهد: فراموش نکنیم فرهنگ به معنای به سوی خدا و تعالی رفتن است، همانطور که شاعر می‌گوید «به نام خدای جهان آفرین/ خداوند فرهنگ و آیین و دین» اما می‌بینیم همه فقط از اقتصاد صحبت می‌کنند و وارد بحث فرهنگ نمی‌شوند چون از آنها سوال خواهد شد که تئاتر و سینما چه شد؟ وضعیت معیشتی هنرمندان چگونه است و هنرمندان برای گریز از شرایط بدی که دارند چه باید بکنند؟
این جامعه شناس در تأکید چندباره نسبت به اهمیت فرهنگ می‌گوید: فرهنگ به قدری اهمیت دارد که حتی نوع خطوط صورت شما را هم تشکیل می‌دهد و می‌توان گفت همه چیز در فرهنگ شکل می‌گیرد و به همین دلیل است که جامعه شناسان بزرگ دنیا روی مسئله فرهنگ کار می‌کنند و از سویی دیگر در اهمیت فرهنگ می‌بینید که آمریکا چطور فرهنگ آمریکایی را در تمام دنیا منتشر می‌کند و از آن سود می‌برد.
قرایی مقدم در پایان خاطرنشان می‌کند: فرهنگ ایران یک تاریخ ۹ هزارساله دارد اما کاندیداهای ریاست جمهوری فقط راجع به اقتصاد، بیکاری و ... صحبت می‌کنند اما درباره فرهنگ خیر! زیرا فرهنگ شناس باید به این عرصه ورود کند و هرکسی نمی‌تواند به آن وارد شود.
انتهای پیام/
نظر شما